24. MAJ - evropski dan parkova
23 May 2016
Evropski dan parkova - 24. maj, Beograd danas "dočekuje" sa 52 parkovske površine, koje se prostiru na 385 hektara, od kojih je većina nastala između druge polovine 19. i početka 20. veka, a neki od njih nedavno su dobili novi izgled.
Najveći beogradski park, nastao na ušću Save u Dunav je Kalemegdanski park i jedini je koji po površini i sadržajima ispunjava kriterijume centralnih evropskih parkova, rečeno je u "Zelenilu Beograd". U tom parku nalaze se stara Beogradska tvrđava, Vojni muzej, galerija Prirodnjačkog muzeja, Narodna opservatorija, crkve Ružica i Sveta Petka, Zoološki vrt i simbol Beograda - spomenik "Pobednik".
Začetkom javnih zelenih površina u Beogradu smatra se Karađorđev park jer su na tom prostoru, na mestu gde su sahranjeni poginuli u Prvom srpskom ustanku, još 1806. godine, zasadjeni bagremovi i kestenovi, rekao je autor monografije "Zaštićena prirodna bogastva Beograda" Hranislav Milanović.
Među najstarijim parkovima u prestonici je i Studentski park, poznat i kao Pančićev, po spomeniku tom velikom botaničaru, lekaru i prvom predsedniku Srpske kraljevske akademije, a na prostoru današnjeg "akademca" sve do šezdesetih godina 19. veka bilo je tursko groblje. U trećoj deceniji pretprošlog veka, na jednom delu zapuštenog groblja, otvorena je "Velika pijaca", koja je radila do 1927. godine, dok je ideja da se preostali deo groblja, koji se nakon odlaska Turaka pretvorio u poljanče, pretvori u park nastala 1867. godine.
Uređenje je završeno 1889. godine, oko parka je uradjena ograda u rokoko stilu, a sadašnji naziv Studentski park dobija 1946. godine po fakultetima koji se oko njega nalaze. U Studentskom parku pored spomenika Josifu Pančiću, podignutom 1897. godine, nalaze se i spomenici Dositeju Obradoviću, iz 1930. godine i Jovanu Cvijiću, iz 1994. godine, a krasi ga i 21 vrsta drveća, navodi Milanović.
Parkovi u Beogradu nastajali su i kao simbol određenog vremema, o čemu svedoči i Park prijateljstva, na ušću Save u Dunav, površine 14 hektara.
- Izgradnja ovog parka počela je 1961. godine na inicijativu organizacije 'Mladih gorana Beograda', u čast stvaranja Pokreta nesvrstanih, i zbog toga je simbolički nazvan Park prijateljstva ili Park mira - objasnio je Milanović i dodao da je prvo drvo u parku, piramidalni hrast, zasadio tadašnji predsednik Mladih gorana. Prema njegovim rečima, za vreme Konferencije nesvrstanih u Beogradu, 1989. godine, drzavnici zemalja učesnica zasadili su 26 sadnica platana u centralnom delu parka koji je nazvan Aleja mira.
-U parku je više od 100 najuglednijih državnika sveta zasadilo drvo, a medju njima su Indira Gandi, Ričard Nikson, Kraljica Elizabeta II, Fransoa Miteran, a poslednji državnik koji je posadio drvo za vreme postojanja Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije bio je rumunski predsednik Jon Ilijesku, koji je 1991. godine zasadio 194. stablo - dodao je Milanović.
Tradicija sadjenja drveća u tom parku nastavljena je i nakon raspada Jugoslavije pa su, osim državnih zvaničnika, drveće posadili i članovi američke grupe "Rolingstons" pre koncerta koji su održali u Beogradu 2007. godine, ispričao je autor knjige.
Veliki ili Gornji park je najomiljenije mesto za šetnju Kragujevčana svih generacija. Osnovan je 1898. godine i na svoj 150 rodjendan je potpuno renoviran. Više od 10 hektara zelenila, guste krošnje stoletnih stabala, obnovljene pešačke staze, novopostavljene klupe su pravo mesto odmor, šetnju i opuštanje. U gornjem delu parka, pored restorana Koš, se nalaze tereni za male sportove i tenis, a najmladji se u letnjem periodu mogu zabaviti na trambolini, vazdušnom toboganu ili električnim autićima.
Spomen-park Kragujevački oktobar (poznat i pod imenom Spomen-park Šumarice) je posvećen streljanim građanima Kragujevca od strane Vermahta 21. 11. 1941. godine u Kragujevcu. Oko 3000 njegovih stanovnika, među kojima oko 300 učenika i petnaestoro djece od 8-12 godina je streljano u Šumaricama. Po njemačkim izvorima streljano je 2.795 osobe uključujući i oko 300 đaka. Spomen-park je proglašen kulturnim dobrom od izuzetnog nacionalnog značaja 27. 12. 1979. godine.
Ustanova Spomen-park " Kragujevački oktobar" osnovana je 1953. godine. Osnivanjem ustanove prostor na kome je izvršeno streljanje pretvoren je u memorijalni park koji obuhvata površinu od 352 hektara . Urbanistički projekt uređenja memorijalnog parka delo je arhitekata Mihaila Mitrovića i Radivoja Tomića. Memorijalni park obilazi se kružnim putem, dugim oko 7 kilometara, koji posetioce vodi u doline Erdoglijskog i Sušičkog potoka, gde su izvršena streljanja i gde se nalazi trideset masovnih grobnica. Do sada je nad deset humki urađeno deset spomenika, odnosno skulptoralno-arhitektonskih celina .
Po nalogu pančevačkog urbaniste, brigadnog generala Mihovila Mihaljevića, na jugoistočnom kraju Pančeva je podignuta Narodna bašta. Tadašnji planeri su ovaj prostor organizovali po uzoru na nemačke parkove, koji su bili sinteza elemenata francuskih i engleskih parkova. Mlada buržoazija širom sveta je insistirala na izgradnji velikih parkova izvan centra naselja i time je Pančevo hvatalo korak sa svetom.
U Narodnoj bašti se od 15. avgusta do 17. septembra 1905. godine održala velika industrijska i poljoprivredna izložba, koju je posetilo 100.480 ljudi. Zbog postavki 26 paviljona, hala, postavki i pratećih objekata, veliki broj stabala je morao biti posečen. Nakon završetka izložbe, sve paviljoni, hale i postavke su uklonjene. Jedino je ostao muzički paviljon u kojem je za vreme vikenda, praznika ili nekog događaja svirana pleh muzika.
Postojala su i dva terena za laun-tenis (poljski tenis) kao i zgrada Laun-tenis kluba, osnovanog 1908. godine. Neposredno posle Prvog svetskog rata, u Narodnoj bašti su viđenije pančevačke gospođice zaigrale hazenu, vrstu igre slične rukometu.
Šezdesetih godina 20. veka muzički paviljon je srušen, a na njegovo mesto je izgrađena fontana s neidentifikovanom kamenom skulpturom, a istom prilikom je uklonjena i ograda parka.
29. oktobra 2007. godine, uz donacije italijanske provincije Ravena i grada Červija, otpočelo je renoviranje Narodne bašte. Radovi su završeni 2008. godine, a park je dobio novu trim stazu, igrališta i rasvetu.
Reciklažni centar "Božić i sinovi" može se pohvaliti i svojim zelenim površinama, koje možete videti na sledećim fotografijama.
